Son Dakika

Cumhuriyet 100 yaşında

Uzun süren bir Kurtuluş Savaşı mücadelesi sonrasında Türkiye'nin yönetim şeklinin Cumhuriyet olması kararını veren Mustafa Kemal Atatürk, bunu birlikte yol aldığı isimlerle paylaştığının ertesi günü 29 Ekim 1923'te TBMM'de Cumhuriyet ilan edildi.

GÜNDEM 28.10.2023, 12:13
Cumhuriyet 100 yaşında

Mustafa Kemal Atatürk önderliğinde, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM), 100 yıl önce, 29 Ekim 1923'te Cumhuriyet yönetimini ilan etti.

Zor ve çetin yolları aşarak kurulan Cumhuriyet’in yarın 100’üncü yılı olacak. Böylelikle Türkiye Cumhuriyeti, bir asrı devirdi.

Gazi Mustafa Kemal Atatürk, Cumhuriyet'e ilişkin düşüncelerini yakın çevresine ilk defa, "Cumhuriyet" kelimesini de telaffuz ederek, 20 Temmuz 1919 tarihinde Erzurum'da açıkladı.

Cumhuriyet ilanın ilk adımı olarak 1 Kasım 1922’de saltanat kaldırıldı.

Cumhuriyet'e giden adımlar

Kuruluşunun 100’üncü yılını kutlarken, geriye dönüp 1923'teki Türkiye’nin Cumhuriyet'in ilanına giden adamlarını hatırlayalım…

Türkiye Kurtuluş savaşından galibiyetle çıkmış 23 Nisan 1920'de TBMM'yi açmıştı. 19-20 Temmuz 1923'te Türkiye İktisat Kongresi yapıldı. 24 Temmuz 1923'te Lozan Barış Antlaşması yapıldı. 23 Ağustos 1923'te İşgal kuvvetleri İstanbul’u boşaltmaya başladı. 6 Ekim 1923'te İstanbul kurtuldu. 7 Ekim 1923'te İstanbul’da uygulanan sıkıyönetim ve basına sansür kalktı.

"Yarın Cumhuriyet'i ilan edeceğiz"

28 Ekim 1923 akşamı Çankaya Köşkü'nde kurmaylarıyla bir araya geldiği yemekte Gazi Mustafa Kemal Paşa, "Efendiler, yarın Cumhuriyet'i ilan edeceğiz." dedi.

O gece İsmet İnönü ile 1921 Anayasası'nın bazı maddelerini değiştiren kanun tasarısını hazırladı.

İsmet Paşa başkanlığında 29 Ekim'de saat 18.00'de toplanan Meclis, Anayasa Komisyonu tarafından sunulan ve anayasa değişikliğini de içeren tasarıyı saat 20.30'da oturuma katılan 158 üyenin tamamının oyuyla kabul etti.

29 Ekim 1923'te saat 20.30'da Cumhuriyet ilan edildi

29 Ekim 1923'te Meclis'te uzun süren toplantılar sonrasında saat 20.30'da Cumhuriyet ilan edildi.

Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk Cumhurbaşkanı

Ayrıca Gazi Mustafa Kemal Atatürk, saat 20.45'te oy birliğiyle Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk Cumhurbaşkanı seçildi.

101 pare top atışı

"Yaşasın Cumhuriyet" sesleri ve alkışlarla karşılanan Cumhuriyet'in ilanı için 101 pare top atışı yapıldı.

Hakimiyet-i Milliye gazetesinin manşeti

Atatürk'ün başkanlığını yaptığı Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’nin yayın organı olan ve 10 Ocak 1920'de Ankara'da yayın hayatına başlayan Hakimiyet-i Milliye gazetesi, Cumhuriyet'in ilanını, "Büyük Millet Meclisi dün gece 8 buçukta Türkiye Devleti'nin şeklini müttefikan 'Cumhuriyet' olarak tespit ve 9’a çeyrek kala Gazi Mustafa Kemal Paşa Hazretlerini müttefikan 'Reis-i Cumhur seçildi." sözleriyle manşetinden tam sayfa duyurdu.

Hakimiyet-i Milliye gazetesi ikinci sayfasında, Reis-i Cumhur Mustafa Kemal Paşa'nın başvekil ve vekillerin listesini Büyük Millet Meclisi’ne arz ettiğini, Meclis'in hükümet listesini 158 üyenin oyu ile uygun bulduğunu belirtti.

İsmet İnönü başbakan oldu

Atatürk, İsmet İnönü’ye başbakanlık görevi verdi.

30 Ekim 1923 Cumhuriyet'in ilk hükümeti kuruldu.

20 Nisan 1924 Teşkilatı Esasi Kanunu kabul edildi.

1925'te bayram ilan edildi

19 Mayıs 1925'te Cumhuriyet'in ilan edildiği günün bayram olması gerektiğine karar verildi ve 25 Nisan 1925'te Resmi Gazetede yayınlandı. Cumhuriyet Bayramı ulusal bayram olarak kabul edildi.

Türkiye'de ve Kuzey Kıbrıs'ta kutlanan “Cumhuriyet Bayramı”, çetin Kurtuluş Savaşı mücadelesinden sonra elde edilen özgürlüğü simgelediği için Türkiye için çok önemli.

Coşku ile kutlanıyor

Cumhuriyet Bayramı, o günden bugüne bağımsızlığın simgesi olarak, Mustafa Kemal Atatürk, silah arkadaşları ve o günleri var edenler saygı ile anılarak, coşku ile kutlanıyor.

Yorumlar (0)
Yorum yapabilmek için lütfen üye girişi yapınız!
5
kısa süreli hafif yoğunluklu yağmur
Günün Anketi Tümü
En çok hangi sosyal ağ sitelerini kullanıyorsunuz?
Namaz Vakti 04 Mayıs 2025
İmsak 06:49
Güneş 08:21
Öğle 13:10
İkindi 15:29
Akşam 17:49
Yatsı 19:16
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 32 83
2. Fenerbahçe 31 75
3. Samsunspor 32 54
4. Beşiktaş 31 52
5. Başakşehir 32 51
6. Eyüpspor 32 50
7. Trabzonspor 31 45
8. Göztepe 31 43
9. Antalyaspor 32 43
10. Konyaspor 33 43
11. Kasımpaşa 31 42
12. Gaziantep FK 32 42
13. Kayserispor 32 41
14. Rizespor 32 40
15. Alanyaspor 32 35
16. Sivasspor 33 34
17. Bodrum FK 32 34
18. Hatayspor 32 19
19. A.Demirspor 31 -2
Takımlar O P
1. Kocaelispor 36 69
2. Karagümrük 36 63
3. Gençlerbirliği 36 62
4. Bandırmaspor 36 60
5. İstanbulspor 36 58
6. Erzurumspor 36 58
7. Iğdır FK 36 55
8. Boluspor 36 55
9. Amed Sportif 36 54
10. Ümraniye 36 53
11. Esenler Erokspor 36 52
12. Keçiörengücü 36 51
13. Ahlatçı Çorum FK 36 51
14. Sakaryaspor 36 48
15. Pendikspor 36 45
16. Manisa FK 36 44
17. Ankaragücü 36 42
18. Şanlıurfaspor 36 40
19. Adanaspor 36 30
20. Yeni Malatyaspor 36 -21
Takımlar O P
1. Liverpool 34 82
2. Arsenal 35 67
3. M.City 35 64
4. Newcastle 34 62
5. Chelsea 34 60
6. Nottingham Forest 34 60
7. Aston Villa 35 60
8. Bournemouth 35 53
9. Fulham 35 51
10. Brighton 34 51
11. Brentford 34 49
12. Crystal Palace 34 45
13. Wolves 35 41
14. Everton 35 39
15. M. United 34 39
16. Tottenham 34 37
17. West Ham United 34 36
18. Ipswich Town 35 22
19. Leicester City 35 21
20. Southampton 35 11
Takımlar O P
1. Barcelona 34 79
2. Real Madrid 33 72
3. Atletico Madrid 34 67
4. Athletic Bilbao 33 60
5. Villarreal 34 58
6. Real Betis 33 54
7. Celta Vigo 33 46
8. Rayo Vallecano 34 44
9. Mallorca 33 44
10. Osasuna 34 44
11. Real Sociedad 33 42
12. Valencia 34 42
13. Getafe 34 39
14. Espanyol 33 39
15. Sevilla 33 37
16. Alaves 34 35
17. Girona 33 35
18. Las Palmas 34 32
19. Leganes 33 30
20. Real Valladolid 34 16