Bilindiği gibi, 4857 sayılı İş Kanuna tabi işçilerin fazla çalışma sürelerinin yılda 270 saati aşmaması, Kanun’un açık hükmüdür. Fazla çalışma için getirilen bu sınırlama işçinin beden ve ruh sağlığını koruma amaçlıdır. Ancak uygulamada, ortaya çıkan ihtiyaç neticesinde işçilere yıllık 270 saatin üzerinde fazla çalışma yaptırıldığı görülmektedir. Ücretlendirme yönüyle 270 saati aşan çalışmaların ücretinin işçiye ödenmesi gerektiği noktasında Yargıtay’ın kesinlik kazanmış içtihatları söz konusudur. Diğer yandan yıllık 270 saatlik fazla çalışma sınırının aşılmasının işçiye iş sözleşmesini fesih hakkı tanıyıp tanımadığı tartışılan bir husustur.
Yargıtay 22. Hukuk Dairesi’nin 2016/19041 E., 2019/17119 sayılı Kararında şöyle denilmektedir:
“… Ayrıca, İş Kanununun 41. maddesinde öngörülen fazla çalışmanın yıllık 270 saati aşamayacağına ilişkin düzenleme emredici nitelikte bir düzenleme değildir. Buna göre davacının yıllık fazla çalışma süresinin 270 saati aşması, bu fazla çalışmaların karşılığı olan fazla çalışma ücreti, işçiye tamamen ödendiği sürece işçiye sırf bu sebeple haklı fesih hakkı vermez.” Dolayısıyla Yargıtay 22. Hukuk Dairesi, güncel kararında 270 saatlik fazla çalışma sınırı aşılsa bile, bu fazla çalışmaların karşılığında işçiye ücreti tamamen ödenmişse, bu durumda işçinin “270 saat sınırı aşıldı” diye fesih hakkına sahip olmayacağına karar vermiştir. Ancak 270 saatlik fazla çalışma sınırı aşılmış ve işçiye ücreti de ödenmemişse bu durumda işçinin fesih hakkına sahip olacağı açıktır.
FAZLA ÇALIŞMA HANGİ DURUMDA İŞÇİYE HAKLI FESİH HAKKI VERİR?
Yargıtay 22. Hukuk Dairesi, aynı kararında şu şekilde önemli bir içtihatta daha bulunmuştur. “Diğer taraftan, günlük çalışma süresinin 11 saati aşamayacağına ilişkin kural, işçinin dinlenme hakkı bağlamında emredici nitelikte bir düzenleme olarak kabul edilmelidir.
Davalı tarafça dosyaya sunulan fazla çalışma listeleri incelendiğinde, davacının ara dinlenme süresi hariç olmak üzere günlük 11 saati aşan çalışmalarının bulunduğu tespit edilmektedir. Davacının fazla çalışma yapılmasına onay vermesi halinde dahi, bu onayın 11 saati aşan çalışma süresini kapsadığı kabul edilemez. Yapılan bu açıklamalara göre, fazla çalışma süresinin yıllık 270 saati geçmesi davacıya salt bu sebeple haklı fesih imkanı vermez ise de, günlük çalışma süresinin 11 saati aşması “yasak çalışma” kapsamında değerlendirileceğinden, bu durumun davacıya haklı fesih imkanı tanıdığı dikkate alındığında, davalının yerinde bulunmayan tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve yasaya uygun kararın bu ilave değişik gerekçeyle ONANMASINA, aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine, 24.09.2019 gününde oybirliği ile karar verildi.” Sonuç olarak Yargıtay 22. Hukuk Dairesi; günlük çalışma süresinin 11 saati aşamayacağına ilişkin kuralı, emredici nitelikte bir düzenleme olarak kabul etmiş, fazla çalışma süresinin yıllık 270 saati geçmesinin işçiye haklı fesih imkanı vermese de günlük çalışma süresinin 11 saati aşması halinde bu durumun “yasak çalışma” kapsamında değerlendirileceğine ve günlük 11 saatlik sınırın aşılmasının işçiye haklı fesih imkanı tanıdığına karar vermiştir.